MANTIK TARİHİ ARİSTOTELES’İN İLKİN MANTIK ÇALIŞMALARI I Necdet Ersöz Aristoteles, Batı düşüncesinde sistematik mantığın kurucusu sayılır. Çeşitli mantıksal prensipleri sistematik bir biçimde ele alan ilk düşünür olarak bilinir. Aristoteles’in mantık çalışmaları, asırlarca özellikle Avrupa düşüncesini derinden etkilemiştir. Bu dizide, Aristoteles’in mantık çalışmalarına giden yolda tarihsel birtakım noktalara değinerek Aristoteles mantığı hakkında genel bir giriş sağlayacağım. Aristoteles (MÖ 384-322) Aristoteles’in mantığın gelişiminde düşünceleriyle ön plana çıkmasında, silojizm ya da mantıkta “tasım” (kıyas) olarak bilinen yolu ortaya atması ve bilhassa modal mantık üzerine çalışmaları rol oynamaktadır. Aristoteles’in, bu öncü çalışmalarının yanında aksiyomatik ve önermeler mantığı üzerine çalışmaları da önemlidir. Öncelikle, Aristoteles’in mantık çalışmalarına gelene dek kısaca yaşantısından bahsetmeliyim. Aristoteles, Antik Yunan’da, MÖ 384 yılında doğmuşt
MANTIK TARİHİ MANTIĞA YAKLAŞIMLAR VE ARİSTOTELES ÖNCESİ MANTIK II Necdet Ersöz Makâlemin ilk kısmında pre-Aristotelian mantığı ve mantığa yaklaşımları gözden geçirmeye başlamıştım; makâlenin ikinci ve son kısmında buna devam ediyorum. İlk kısmı okumayanlar, buradan makâleye ulaşabilirler. Platon’un bölme metodunun ( diaeresis ) Aristoteles mantığıyla alâkası Platon, mantık tarihi tartışmaları açısından meşhur bölme metodunu (diaeresis) ortaya atmasıyla da önem kazanır. Öncelikle diaeresis in ne olduğunu basitçe açıklığa kavuşturmalıyız. Bu terim, Platon’da kavramların tanımlanmasında başlıca kullanıma sahiptir ve Akademi’nin de başlıca öğretilerinden biridir. Kabaca bir kavramın daha genel bir kavram aracılığıyla tanımlanmasıdır. Mantık tarihçilerinin bir kısmının ortak kanaatine göre Platon’un bölme metodu, Aristoteles’in klasik mantığı şekillendirmesinde onu etkilemiştir. Bu nedenle, Platonik metod ve Aristotelian mantık arasında bir ilişki kurmak olasıdır